नयाँ दिल्ली: भारतको अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन (इसरो)ले सन् २०२५ भारतीय अन्तरिक्ष क्षेत्रका लागि ऐतिहासिक वर्ष बनाउने तयारी गरेको छ। आगामी ६ महिनाभित्र इसरोले महत्वाकांक्षी परियोजनाहरू कार्यान्वयन गर्दै छ, जसमा ‘गगनयान’ मानव अन्तरिक्ष मिशन र भारत-अमेरिकाबीचको महँगो संयुक्त उपग्रह ‘निसार’ अभियान प्रमुख छन्।
भारतीय सञ्चारमाध्यमका अनुसार ‘निसार’ मिसनले मोबाइल फोनलाई सिधै स्पेसमा जडान गर्न सक्षम बनाउने प्रविधि ल्याउने छ। यो नयाँ युगको सुरुवात हुनेछ, जसले मोबाइल टावर विना पनि विश्वका कुनै पनि ठाउँमा नेटवर्क पहुँच पुर्याउन मद्दत गर्नेछ।
अमेरिकी उपग्रह प्रक्षेपण
इसरोले फेब्रुअरी र मार्च महिनाभित्र अमेरिकी सञ्चार उपग्रह प्रक्षेपण गर्ने तयारी गरेको छ। यो अभियान इसरोको वाणिज्य शाखा न्यू स्पेस इन्डिया लिमिटेड (NSIL) मार्फत सञ्चालन हुनेछ। यस प्रणालीले तपाईंको स्मार्टफोनलाई सीधा उपग्रहसँग जडान गर्नेछ। यसका लागि कुनै विशेष उपकरणको आवश्यकता पर्दैन, र यो सुविधा सामान्य मोबाइल उपकरणमै प्रयोग गर्न सकिनेछ।
गगनयान र ‘निसार’ अभियान
‘गगनयान’ भारतको पहिलो मानव अन्तरिक्ष मिशन हो, जसले भारतीय अन्तरिक्ष यात्रुहरूलाई पृथ्वीको कक्षमा पठाउने लक्ष्य राखेको छ। त्यस्तै, ‘निसार’ भारत र नासाको संयुक्त उपग्रह हो, जसले पृथ्वीको भूगर्भीय गतिविधिहरूको उच्च-गुणस्तरीय अध्ययन गर्नेछ।
उपग्रहको विशेषता
इसरोले अमेरिकाको एसटी स्पेस मोबाइल कम्पनीसँग मिलेर सञ्चार उपग्रह प्रक्षेपण गर्दै छ। यो उपग्रहको एन्टेना ६४ वर्गमिटर (आधा फुटबल मैदान) जतिको हुनेछ र यसको तौल करिब ६,००० किलोग्राम हुनेछ। यसलाई इसरोको एलभिएम-३ रकेट (बाहुबली) प्रयोग गरी श्रीहरिकोटाबाट प्रक्षेपण गरिनेछ।
प्रविधिको प्रभाव
यो प्रविधिको सफलताले संसारका दुर्गम स्थानहरूमा पनि नेटवर्क पुर्याउन सहयोग गर्नेछ। पहाड, जङ्गल, समुद्रको बीचमा समेत मोबाइल सेवा उपलब्ध गराउन सम्भव हुनेछ। यसले विपद् व्यवस्थापन, आपतकालीन सञ्चार, र आपूर्ति व्यवस्थामा क्रान्तिकारी परिवर्तन ल्याउनेछ।
फाइदाहरू:
दुर्गम क्षेत्रमा नेटवर्क पहुँच
विपद् व्यवस्थापनमा सुधार
सस्तो र सुलभ मोबाइल सेवा
मोबाइल टावरको निर्भरता घटाउने
आगामी अन्तरिक्ष योजनाहरू
इसरोले आगामी वर्षहरूमा अन्तरिक्ष अनुसन्धान र प्रक्षेपण क्षेत्रमा थप ठूला परियोजनाहरू ल्याउने योजना बनाएको छ। भारतलाई अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष अनुसन्धानमा अग्रणी बनाउने लक्ष्यले इसरोले निरन्तर नयाँ प्रविधि विकास गरिरहेको छ।
यो प्रविधि न केवल भारतको, तर विश्वकै सञ्चार क्षेत्रमा महत्वपूर्ण माइलस्टोन सावित हुनेछ।
