काठमाडौं: २०२५ जनवरी २७— विश्वप्रसिद्ध प्रविधि व्यवसायी टिम कुक, एलोन मस्क, र सैम अल्टम्यानको नाम तपाईंलाई थाहा नै हुनेछ, तर अहिले चर्चा भइरहेको चौथो नाम भने छायामा छोडिएको थियो। यस पटक चर्चाको केन्द्रीकरण भएको छ लिआङ वेनफेङ, जसले चीनको शक्तिशाली एआई मोडल ‘डिप सिक’को विकास गरेका छन्, जसले विश्वभर आश्चर्य र ठूलो ध्यान आकर्षित गरेको छ।
एआई क्षेत्रमा आएको नयाँ क्रान्तिको कारणले उद्योगमा हलचल मचाएको छ। गत जनवरी २० मा सार्वजनिक भएको डिप सिक एप्पले एप्पल एप स्टोरको डाउनलोड चार्टमा शीर्ष स्थान ओगटेको छ, जसले टेक्नोलोजी बजारमा ठूलो उतारचढाव ल्याएको छ। २७ जनवरीका दिन, चिनियाँ जनरेटिव एआई मोडलको प्रभावले अमेरिकी टेक स्टकलाई भारी गिरावटमा पुर्याएको छ, जसको परिणामस्वरूप एनभिडियाको शेयरमा १३ प्रतिशतको गिरावट आएको छ।
तर यो सबको पछाडि रहेको व्यक्ति लिआङ वेनफेङको बारेमा धेरैलाई थाहा थिएन। लिआङको यात्रा सामान्य होइन। उनी चीनको ग्वाङ्डोङ शहरमा सन् १९८० को दशकमा जन्मिएका थिए र प्रायः छायामा रहने, टेक्नोलोजीको संसारमा उत्थान भएका एक गुमनाम व्यक्तिका रूपमा चिनिन्छन्। तर उनले बनाएको डिप सिक एआई मोडलले अब विश्वलाई नयाँ दृष्टिकोणबाट हल्लाइरहेको छ।
लिआङ वेनफेङले झेजियाङ विश्वविद्यालयबाट स्नातक र स्नातकोत्तर डिग्री हासिल गरेका थिए। सन् २०१५ मा उनले र उनका दुई साथीहरूले चीनमा हाई फ्लायर नामक हेज कोष सुरु गरेका थिए, जसले क्वान्ट हेज कोषको रूपमा ठूलो प्रभाव सिर्जना गर्यो। यसलाई पछि डिप सिकको सहायक कम्पनीका रूपमा बनाइएको हो। डिप सिकको प्रक्षेपण एक ठूलो चुनौतीको परिणाम थियो, जसको शुरुवात भने हेज कोषको रूपमा भएको थियो।
लिआङको व्यवसायिक यात्रा थप रोचक बनेको छ जब उनले २०२३ मा एनभिडियाबाट हजारौं चिप्स किन्ने काम थाले, जुन बादमा अमेरिकी सरकारका नियन्त्रणसँग जोडिएको थियो। धेरैलाई यो गतिविधि शौकको रूपमा लिएको थियो, तर लिआङको दूरदर्शिता यथार्थमा एआई क्षेत्रमा ठूलो क्रान्ति ल्याउने क्रममा साबित भयो।
सन् २०२० मा, डिप सिकको अगाडि अमेरिकी सरकारको पाबन्दी आइपरेको थियो, जसले चिनियाँ एआई कम्पनीलाई अत्याधुनिक चिपहरूमा पहुँच सीमित गरे। तर लिआङ र उनकी टोलीले यो चुनौतीलाई अवसरमा परिवर्तन गरे र आफ्नै मोडललाई विकास गर्न सफल भए। उनले आफ्ना अनुसन्धान र विकास कार्यमा अत्यधिक सस्तो मूल्यमा ५.६ मिलियन अमेरिकी डलर मात्र खर्च गरे, जुन अमेरिकी टेक कम्पनीहरूको खर्चको एक अंश हो।
डिप सिकका बारेमा अझै धेरै रहस्य छ, तर यसका बारेमा अनुमान लगाउने कुरा भने एकदमै चासोको विषय बनिसकेको छ। लिआङ वेनफेङ र उनको टोलीले गर्दा चीनले टेक्नोलोजी र एआईका क्षेत्रमा अब धेरै अघि बढेको देखिन्छ।
उनका अनुसार, “हाम्रो लक्ष्य एक यस्तो एआई मोडल बनाउनु हो जसले मानव बुद्धिको स्तरमा काम गर्ने क्षमता राख्छ।” यति महत्त्वपूर्ण दृष्टिकोणका कारण डिप सिक अब एक ठूलो नाम बनेको छ र यसले एआई क्षेत्रमा सम्भावनाहरूको नयाँ द्वार खोलेको छ।
लिआङका अनुसार, “हामी केवल टेक्नोलोजीमा नयाँ सोचको प्रयोग गरिरहेका छैनौं, तर यो दुनियाँलाई बदल्ने शक्ति हाम्रो हातमा छ।”
यसको परिणामस्वरूप, आजको प्रविधि उद्योगलाई पुनः विचार गर्नुपर्ने अवस्था आएको छ।